Stichting Westelijke Tuinsteden
Opdracht: Onderzoek duurzame organisatievormen als antwoord op het lerarentekort
Geef als projectleider richting aan het ontwikkelen van toekomstbestendige organisatievormen binnen Stichting Westelijke Tuinsteden (STWT) om het tekort aan bevoegde leerkrachten structureel aan te pakken en de onderwijskwaliteit te borgen.
Het toenemende tekort aan bevoegde leerkrachten vraagt om innovatieve en duurzame oplossingen. Het afgelopen jaar heeft STWT Natasja Ouwens van Vigor aangesteld als projectleider om een aantal scholen te begeleiden bij het ontwikkelen van alternatieve organisatievormen, met behoud van onderwijskwaliteit en ruimte voor ‘rijk onderwijs’. Het project sluit aan bij de uitgangspunten uit de notitie Rijk onderwijs door Anders organiseren en is gekoppeld aan het landelijke onderzoeksprogramma Ontwikkelkracht.
Aanpak: Visievorming, begeleiding en landelijke kennisdeling
Onder leiding van Vigor is binnen het project gewerkt aan het beantwoorden van drie centrale onderzoeksvragen:
- Hoe kan een school met behulp van taakdifferentiatie rijk onderwijs bieden én omgaan met werkdruk en lerarentekort?
- Welke innovaties dragen bij aan duurzame onderwijsontwikkeling?
- Op welke manier kunnen deze ontwikkelingen structureel worden geborgd in de schoolorganisatie?
De deelnemende scholen zijn begeleid bij het opstellen van plannen van aanpak, het herinrichten van hun organisatiestructuur en het ontwikkelen van visie op ‘anders organiseren’. Daarnaast namen zij deel aan landelijke LerarenLab-dagen, waarin zij samen met collega-scholen en onderzoekers de effecten van verschillende interventies onderzochten op de kwaliteit van het onderwijs en de leeropbrengsten van leerlingen.
Vigor faciliteerde dit proces door het begeleiden van studiedagen, ouderbijeenkomsten en teamgesprekken. Zij ondersteunde schooldirecties bij de inhoudelijke en financiële doorrekening van nieuwe organisatievormen en stimuleerde samenwerking tussen scholen op het gebied van taakdifferentiatie en gezamenlijke inzet van vakleerkrachten.
Daarnaast wordt binnen STWT gebruikgemaakt van stedelijke programma’s zoals Heel Mokum Leert, een begeleidingsprogramma voor schoolleiders gericht op toekomstgericht onderwijs in tijden van tekorten.
Resultaat: Fundament voor toekomstgericht organiseren
De begeleiding door Natasja Ouwens van Vigor heeft geresulteerd in meer bewustwording, inhoudelijke verkenning en eerste stappen richting alternatieve organisatievormen binnen enkele scholen van STWT. Hoewel op dit moment bij veel scholen de directe urgentie om anders te organiseren is afgenomen door succesvolle wervingsrondes, benadrukken de ervaringen het belang van tijdig anticiperen op toekomstige tekorten.
Het projectteam heeft de opgedane kennis en ervaring gedeeld met alle scholen binnen het bestuur van STWT. Daarnaast is het onderwerp ‘anders organiseren’ structureel onderdeel geworden van schoolbezoeken en bestuursgesprekken, zodat scholen goed voorbereid zijn op plotselinge tekorten in de toekomst.
Door deze aanpak is er binnen STWT een stevige basis ontstaan voor duurzame onderwijsontwikkeling, waarin het werken met taakdifferentiatie, vakleerkrachten en ‘anders bevoegden’ niet als noodoplossing wordt ingezet, maar als structureel onderdeel van een rijk en inclusief onderwijsaanbod.